Produced by Sophia Canoni. Book provided by Iason Konstantinides
Note: The tonic system has been changed from polytonic tomonotonic. The spelling of the book has not been changedotherwise. Words with bold characters are enclosed in &. Wordsin italics are enclosed in _. Footnotes have been converted toendnotes. I have insereted acomment indiacated by [].
Σημείωση: Το τονικό σύστημα έχει αλλάξει από πολυτονικό σεμονοτονικό. Κατά τα άλλα έχει διατηρηθεί η ορθογραφία τουβιβλίου. Λέξεις με έντονους χαρακτήρες περικλείονται σε &.Λέξεις με πλάγιους χαρακτήρες περικλείονται σε _. Οι υποσημειώσειςτων σελίδων έχουν μεταφερθεί στο τέλος του βιβλίου. Πρόσθεσαένα σχόλιο περικλειόμενο με [].
ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΦΕΞΗ1910
Ο Κρατύλος πλην της μεγάλης γλωσσολογικής του αξίας ανήκει καιυπό φιλοσοφικήν έποψιν εις την τελευταίαν συγγραφικήν περίοδοντου Πλάτωνος, διότι θέτει το ζήτημα της χειραφετήσεως της σκέψεωςαπό τας ατελείας της γλώσσης, το οποίον αναπτύσσεται τελειότερονεις τον Θεαίτητον και τον Σοφιστήν. Επειδή όμως ο σκοπός τηςπαρούσης βιβλιοθήκης δεν επιτρέπει να αναλύσωμεν διά μακρών τοέργον, θα περιορισθώμεν να συνοψίσωμεν ενταύθα μόνον, πώς πρέπεινα εννοηθή το γλωσσικόν μέρος, διότι συνήθως εις αυτό δεναποδίδεται καμμία αξία.
Το μέρος τούτο διαιρείται εις δύο: Το προπαρασκευαστικόν (σελ. 21[από: Εις πολλά μέρη …]— 75), [μέχρι δηλαδή περίπου της φράσεως-Πότε λοιπόν θα απέκαμνε δικαίως-] το οποίον περιέχει ετυμολογίαςόχι καθώς τας εννοούμεν σήμερον, αλλά την μουσικήν ή λαϊκήν ετυμολογίαν(Wolksetymologie), και την ετυμολογίαν των ριζών (ή πρώτωνονομάτων, σελ. 75 — 85). — Ενταύθα αρχίζομεν από το δεύτερον.
1. Ο Κρατύλος θέτει καλώς το πρόβλημα της καταγωγής της γλώσσης.
Πρώτη αρχή της γλώσσης είναι οι κρότοι του στόματος και τηςρινός, όχι ακόμη οι μιμητικώς και τεχνικώς διά του λάρυγγοςεξερχόμενοι, αλλά αυθορμήτως και φυσικώς και επιφωνηματικώς κατάτινα ανάγκην του σώματος, ή πόνον, ή ανησυχίαν, ή πάθησιν.
Τοιούτος κρότος σαφέστατα διακρινόμενος είναι:
Ο κρότος του εμετού (εκ) ο οποίος διεσώθη καλώς εις την ελληνικήνγλώσσαν ως πρόθεσις &εκ& και είναι η αυτή λέξις με την γερμανικήνekel = αηδία.
H ρινοφωνία της πείνης νρ (ν φωνήεν), το οποίον αρχικώς εσήμαινεπεινώ και τρώγω, και διεσώθη εις το στερητικόν &αν& και τηνπρόθεσιν &εν&, τα οποία είναι ακόμη όμοια εις την λατινικήνγλώσσαν (in). Παρόμοια είναι το λιχουδιστικόν &μλ μλ&, τοθρηνητικόν &i&, το μασητικόν &κα-κα& (γερμ. Kauen) κτλ.
Οι κρότοι αυτοί και ολίγοι άλλοι παρόμοιοι είναι τόσονευδιάγνωστοι, ώστε κάλλιστα έν ζώον όταν δεν βλέπη το άλλο καιακούη από το στόμα του τον κρότον &εκ&, εννοεί ότι τούτο κάμνειεμετόν. Αυτή λοιπόν η εξ αποστάσεως ειδοποιητική δύναμις τωντοιούτων κρότων υπέδειξε τα πλεονεκτήματα της στοματικήςσυνεννοήσεως, και επίκουρος αυτής ήλθε η ανατομική εξέλιξις καιτελειοποίησις των μυών του στόματος, το οποίον πλέον και άνευ τηςφυσικής ανάγκης ήτο εις θέσιν παιγνιωδώς πως να αποδώση εκείνουςτους ήχους και κρότους με την βεβαιότητα, ότι το άλλο ζώον τοοποίον ακούει, θα νομίση ότι πρόκειται περί αληθινού εμετού, ήάλλ