Note: The tonic system has been changed from polytonic to monotonic,otherwise the spelling of the book has not been changed. Footnotes have beenconverted into endnotes.
Σημείωση: Ο τονισμός έχει αλλάξει από πολυτονικό σε μονοτονικό. Κατά ταάλλα έχει διατηρηθεί η ορθογραφία του βιβλίου. Οι υποσημειώσεις έχουν μεταφερθείστο τέλος του βιβλίου.
Π. ΒΡΑΪΛΑ ΑΡΜΕΝΗ
Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
ΤΟΥ
ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ
ΚΑΤΑ
A. Fouillé
ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ
ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΦΕΞΗ
1910
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Εκ των ολίγων λέξεων, ας προετάξαμεν των προ δύο ετών δημοσιεθεισώνδιατριβών περί της κατά Α. Fouillée Φιλοσοφίας του Πλάτωνος, γνωστόν γίνεται,και πόσην υψηλήν θέσιν ήδη κατέχει ο νέος ούτος καθηγητής μεταξύ τωνιστορικών της Ελληνικής φιλοσοφίας, και ότι, εκτός του προμνησθέντος σοφού καικαλού έργου, και έτερον φιλοπόνημα αυτού περί Σωκράτους, θεωρουμένου προπάντων ως μεταφυσικού, εβράβευσεν η εν Παρισίοις των ηθικοπολιτικώνεπιστημών Ακαδημία. Ίνα δε καταδείξωμεν πόσον το θέμα τούτο του ακαδημαϊκούδιαγωνίσματος είναι σπουδαίον καί τινι τρόπω ανέπτυξεν αυτό ο κ. Fouillée διάτου διτόμου συγγράμματος, ου την ακριβή και σύντομον ανάλυσιν έχει οαναγνώστης εν τη επομένη διατριβή, επιτραπήτω ημίν ν' αναφέρωμεν χωρία τινάτης εκθέσεως ην περί αυτού υπέβαλεν εις την Ακαδημίαν ο του φιλοσοφικούτμήματος εισηγητής κ. Vacherot, και ήτις εγένετο δεκτή παμψηφεί και άνευαντιρρήσεων. «Αρκεί να είναι τις ενήμερος των καθ' ημάς ιστορικών μελετών, λέγειο κ. Vacherot, ίνα πεισθή ότι σπουδαίον κενόν υπήρχεν εν τη ιστορία της Ελληνικήςφιλοσοφίας. Ο Πλάτων, ο Αριστοτέλης, οι Αλεξανδρινοί εγένοντο διαδοχικώςαντικείμενον επιπόνων και σοφών ερευνών· αλλ' ο φιλόσοφος όστις, κατά τηνμαρτυρίαν της ιστορίας, έδωκε την πρώτην ώθησιν εις την μεγάλην φιλοσοφικήνκίνησιν ήτις άρχεται διά του ελέγχου των σοφιστών και τελευτά δια τωνΑλεξανδρινών, ο Σωκράτης, διέμενε μυστήριον, εάν ουχί κατά τον βίον και τηνστολήν αυτού, τουλάχιστον κατά την διδασκαλίαν και ιδίως, το υψηλότερον καιβαθύτερον μέρος αυτής, την μεταφυσικήν. Ήτο άρα απλούς αντίπαλος τωνσοφιστών αντιτάσσων μετριόφρονα αλλ' ασφαλή μέθοδον εις τας επιδείξεις τηςψευδούς αυτών διαλεκτικής και της απατηλής ρητορικής των, και ανασκευάζων δι'αταράχου ορθονοίας τας εκ παρανοήσεων λογομαχίας και παραδοξολογίας αυτών;ήτο μόνον σοφός ελεγκτής της κουφότητος και αεικινησίας της τότε Αθηναϊκήςκοινωνίας διδάσκων δια του βίου και του θανάτου αυτού την εν τη αρετή ειρήνηντης συνειδήσεως, μέγας ηθικολόγος αναγαγών εις την μελέτην του ανθρώπου καιεις την των ηθών επιστήμην την φιλοσοφίαν αποπλανηθείσαν έως τότε διά τηςοιηματικής προσπαθείας της καθολικής εξηγήσεως του παντός ή, τέλος, παρά τααναντίρρητα ταύτα πλεονεκτήματα, έχει ο Σωκράτης και ανωτέραν, ει και ήττονφανεράν, αξίαν, ως μεταφυσικός, διδάξας, και κατά την υψηλήν ταύτην θεωρίαν,τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλην και αυτούς τους στωικούς; . . . Πρόβλημα τόσονμάλλον δύσκολον, όσον ο Σωκράτης ούτε ένα στίχον έγραψε περί της διδασκαλίαςτου, ην διέσωσαν ημίν ποικίλαι και ενίοτε αντιφατικαί μαρτυρίαι, και εισέτι τόσωσκοτεινόν, μετά τοσαύτας περί της Ελληνικής φιλοσοφίας μελέτας, ώστε η ζήτησιςτης μεταφυσικής του Σωκράτους παρίσταται και την σήμερον εις το πνεύμαεμβριθών και σoφών τινων κριτικών ως ιστορική παραδοξολογία. — Μετά τοδιαγώνισμα, ο εκλήθητε να δικάσητε, η παραδοξολογία αύτη απέβη σαφής καιαναντίρρητος αλήθεια. Ο μεταφ